خانواده در مسیر امید؛ بازگشت به ارزش فرزندآوری در جامعه امروز
جمعیت، سرمایهی خاموش هر جامعه است. در سالهایی که دغدغههای اقتصادی، تغییر سبک زندگی و بیثباتی اجتماعی، خانوادهها را از داشتن فرزند بازمیدارد، مسئله فرزندآوری از یک انتخاب شخصی به یک چالش ملی تبدیل شده است. اکنون، خانواده ایرانی در میانهی خواستن و توانستن ایستاده؛ میان آرزوی داشتن فرزند و واقعیتهای دشوار زندگی.
در یکی از پارکهای شهر رفسنجان، زهرا با لبخندی خسته کنار کالسکهی نوزادش نشسته است. وقتی از او میپرسم چرا تصمیم به فرزند دوم گرفته، مکثی میکند و میگوید: همه میگفتند سخت است، هزینهها زیاد است، اما حس مادر بودن دوباره قشنگتر از همهی سختیها بود. فقط کاش حمایت بیشتری از مادرها بود، مخصوصاً وقتی شاغل هستی.
زهرا یکی از صدها مادر جوانی است که در میان فشارهای اقتصادی و محدودیتهای شغلی، همچنان تصمیم به تداوم نسل گرفته است. اما در کنار او، خانوادههایی هم هستند که هنوز بین خواستن و ترس مردد ماندهاند.
آمارهای رسمی نشان میدهد نرخ رشد جمعیت کشور به زیر یک درصد رسیده و بخش قابل توجهی از زوجهای جوان تمایلی به فرزندآوری ندارند. دغدغههای معیشتی، نبود امنیت شغلی، هزینههای بالای درمان ناباروری و کمبود امکانات حمایتی از مادران شاغل، از مهمترین دلایل این تصمیم هستند.
اما کارشناسان اجتماعی معتقدند که مسئله فرزندآوری صرفاً اقتصادی نیست؛ بلکه مسئلهای فرهنگی و روانی است.
جامعهشناس خانواده، در گفتوگو با خبرنگار خانه خشتی میگوید: در ذهن بسیاری از جوانان امروز، فرزند به جای منبع شادی، به منبع اضطراب تبدیل شده است. ترس از آینده، فشار اقتصادی و نبود حمایت اجتماعی باعث شده فرزندآوری نه نشانهی امید، بلکه تصمیمی پرخطر تلقی شود. بازسازی این ذهنیت، نیازمند بازگشت به ارزشهای خانوادهمحور و بازتعریف مفهوم آرامش در زندگی مشترک است.
او ادامه میدهد: رسانهها میتوانند در این زمینه نقش کلیدی داشته باشند. وقتی رسانه به جای تبلیغات شعاری، روایتهای واقعی از خانوادههای موفق و شاد ارائه دهد، ذهن جامعه تغییر میکند. تغییر فرهنگی، از تصویر آغاز میشود.
در همین راستا، نهادهای اجتماعی و محلی نیز باید نگاه خود را از آمار و شعار، به حمایتهای ملموس تغییر دهند. تسهیل در تأمین مسکن جوانان، گسترش مهدهای کودک ارزانقیمت، مرخصی واقعی زایمان برای پدران و مادران، و امنیت شغلی مادران شاغل، از نیازهای فوری جامعهی امروز است.
یکی از پدران جوان در گفتوگو با ما میگوید: هیچ پدر و مادری از داشتن فرزند نمیترسد، ما از نداشتن پشتوانه میترسیم. اگر مطمئن باشیم که آیندهی بچههایمان تأمین میشود، هیچ چیز قشنگتر از پدر و مادر شدن نیست.
در این میان، نقش فرهنگسازی در رسانههای محلی و ملی پررنگتر از همیشه است. بازنمایی مثبت از خانواده، نمایش چهرهی واقعی پدران و مادران موفق، و طرح گفتوگوهای اجتماعی دربارهی فرزندآوری، میتواند امید را به جامعه برگرداند.
فرزندآوری تنها یک آمار جمعیتی نیست؛ نشانهای از ایمان به آینده است. جامعهای که از آینده خود ناامید باشد، فرزند نمیخواهد. پس باید به مردم امید داد؛ امید به زندگی، امید به حمایت، و امید به فردایی بهتر.
بازسازی فرهنگ خانواده، بازسازی ریشههای جامعه است. هر لبخند کودک، نهفقط لبخند یک خانواده، بلکه لبخند یک ملت است.
گزارش از: بهرخ امیری
انتهای پیام/