به گزارش خانه خشتی به نقل از خبرگزاری فارس سقوط دو هواپیمای «اف-۳۵» توسط پدافند ارتش جمهوری اسلامی، از مهمترین اخباری بود که شب گذشته منتشر شد. جنگنده پرقدرتی که به قابلیت‌های فناورانه پیشرفته‌ای همچون قابلیتِ دیده‌نشدن مشهور است و سرنگونی آن، قدرت خیره‌کننده پدافند ارتش را نشان می‌دهد. گفته می‌شود این نخستین بار در جهان است که اف-۳۵ توسط یک سامانه پدافندی گرفتار شده است.
در این گزارش به بررسی فناوری‌های مورد استفاده در این جنگنده‌ها و ویژگی‌های سیستم پدافندی پرداخته‌ایم که می‌تواند آن را شکار کند.
پنهان‌کاری و رادارگریزی در ابعاد مختلف
یکی از مهمترین ویژگی‌های اف-۳۵، قدرت پنهان ماندنش از دید سامانه‌های راداری است. این جنگنده برای آن‌که در برابر رادار، مادون قرمز و امواج دیگر شناخته نشود، از چندین روش استفاده کرده است؛ اولا سطح خارجی هواپیما با پوشش خاصی تحت عنوان «مواد جاذب امواج رادار» طراحی شده که باعث می‌شوند که امواج راداری ارسال‌شده از سمت رادار دشمن تا حد زیادی جذب شوند و بازتاب کمتری داشته باشند.
دوم اینکه طراحی ظاهری آن با زوایایی مشخص و بدون سطوح صاف است که بازتاب امواج را به حداقل می‌رساند. یعنی امواج راداری بعد از رسیدن به آن، به سمت پایین انعکاس نمی‌یابند و در نتیجه سامانه رادار نمی‌تواند وجود این جنگنده را تشخیص دهد.
در نهایت اینکه حمل مهمات و سوخت در داخل بدنه صورت می‌گیرد. تا از بیرون دیده نشود. برای فهم دقیق‌تر در نظر داشته باشید که جنگنده‌های معمولی، بمب‌ها و تانک‌های سوخت اضافی‌شان را روی بال‌ها یا زیر بدنه آویزان می‌کنند. این باعث می‌شود که از بیرون، ردّ راداری بیشتری داشته باشند و راحت‌تر شناسایی شوند؛ اما اف-۳۵ با داشتن «محفظه» (یا «سلاح‌خانه داخلی») در داخل بدنه، می‌تواند مهمات و سوخت را درون خودش پنهان کند. این طراحی کمک می‌کند تا ردّ راداری آن بسیار کمتر باشد و رادار دشمن نتواند آن را راحت ببیند. در نتیجه این ویژگی‌ها جنگنده توسط دشمن دیرتر شناسایی شود.
رادار و حسگرهای پیشرفته با داده‌های ترکیب شده
ادعا می‌شود اف-۳۵ مجموعه‌ای از پیشرفته‌ترین حسگرها دارد:
رادار AN/APG 81 AESA با بیش از ۱۲۰۰ ماژول کوچک، که می‌تواند اهداف هوایی و زمینی را با سرعت و دقت بالا شناسایی و دنبال کند؛ دوربین‌های فروسرخ در اطراف بدنه، که تصویر ۳۶۰ درجه برای خلبان فراهم می‌کنند و اخطار شلیک موشک صادر می‌کنند؛ سامانه هدف‌گیری دقیق برای نشان‌گذاری اهداف با لیزر و ابزار گرمایی و نیز جنگ الکترونیک پیشرفته‌ای به نام «باراکودا» که با حسگرهای راداری روی بال‌ها و سکان، تهدیدهای راداری دشمن را در هر جهت شناسایی کرده و می‌تواند آن‌ها را مختل یا منحرف کند تا هواپیما دیرتر دیده شود یا اصلاً دیده نشود.
مجموعه این حسگرها اطلاعات را جمع‌آوری کرده و با یک هسته پردازشی قوی، آن‌ها را به تصویری ساده و قابل‌فهم برای خلبان تبدیل می‌کنند. این کار ترکیب داده‌ها (Fusion) نامیده می‌شود.
نمایشگر کلاه‌خلبان، یک صفحه عملیاتی متحرک
اف-۳۵ از یک کلاه نمایشگر پیشرفته تحت‌عنوان «سامانه نمایشگر روی کلاه‌خود» یا HDMS استفاده می‌کند که اطلاعات پرواز و موقعیت اهداف را مستقیماً روی شیشه جلوی چشمان خلبان نمایش می‌دهد، نه روی پنل جلوی کابین. این کلاه شبیه واقعیت افزوده عمل می‌کند و خلبان با استفاده از آن محیط اطرافش را می‌بیند حتی اگر زیر هواپیما مخفی باشد؛ سرعت، ارتفاع، هشدارها و مسیر را مقابل چشمش دارد؛ هدف را فقط با نگاه نشانه می‌گیرد؛ و حتی در شب نیازی به تجهیزات دید در شب ندارد. همه این ویژگی‌ها باعث می‌شود تمرکز و اقدام خلبان سریع‌تر، دقیق‌تر و آسان‌تر شود.
موتور و پیشران ۱۲ تنی
موتور اصلی اف-۳۵ ساخت شرکت Pratt & Whitney است و مدل آن به اسم اف-۱۳۵ شناخته می‌شود. این موتور از نوع توربوفن با پس‌سوز است. اگر بخواهیم به زبان ساده توضیح دهیم، موتور توربوفن مانند یک فن بزرگ هوا را به جلو می‌فرستد و بخش دیگری از هوا به‌سمت داخل موتور می‌رود تا سوخت را بسوزاند؛ این ترکیب باعث می‌شود موتور هم کارآمد باشد و هم قدرت مناسبی تولید کند. حالا اگر خلبان نیاز به سرعت یا قدرت اضافی داشت—مثلاً هنگام برخاست سریع یا مانور در نبرد—«پس‌سوز» فعال می‌شود؛ یعنی سوخت اضافه‌ای در خروجی موتور می‌سوزد تا هوا گرم‌تر و با سرعت بیشتری خارج شود و نیروی بیشتری (رانش) ایجاد کند.
از طرفی این موتور ۲۸٬۰۰۰ پوند رانش تولید می‌کند، یعنی نیرویی برابر با وزن ۲۸٬۰۰۰ پوند (تقریباً ۱۲٬۷۰۰ کیلوگرم) به جلو ایجاد می‌کند . تصور کنید شما کیسه‌ای از شن به وزن ۱۲ تن را بلند کنید؛ ادعا شده است موتور اف-۳۵ در هر لحظه چنین نیروی عظیمی به جلو فراهم می‌کند. این اندازه از نیرو کافی‌ست که جنگنده بتواند با سرعت بالا پرواز کند، در نبردها مانور بدهد و حتی عملیات برخاست و فرود افقی یا عمودی را انجام دهد. همچنین طراحی آن طوری است که گرما، صدا و رد راداری را کاهش می‌دهد؛ بنابراین، هم توان و هم قابلیت پنهان‌کاری را برای هواپیما به ارمغان می‌آورد.
تسلیحات متفاوت برای دو حالت مختلف
اف-۳۵ به شکلی طراحی شده تا در مواقع نیاز، هم بتواند به صورت مخفی پرواز کند و هم برای ماموریت‌های طولانی با ظرفیت مهمات بالا آماده باشد. در حالت مخفی‌کاری، این جنگنده می‌تواند حدود ۲٬۵۰۰ کیلوگرم مهمات را در محفظه‌های داخلی خود (دو محفظه اصلی داخل بدنه) حمل کند. این کار باعث می‌شود که تاثیر رادار کاهش یابد و هواپیما دیرتر دیده شود، چون هیچ بمبی به بیرون چسبیده نیست. اما وقتی مأموریت طولانی‌تر باشد و پنهان‌کاری کمتر ضروری، می‌توان تسلیحات بیشتری مثل موشک‌ها یا بمب‌های خارجی به سینه‌ی بال نصب کرد – تا ظرفیت کلی مهمات به حدود ۸٬۰۰۰ کیلوگرم برسد .در نسخه پیشرفته بلوک ۴، قابلیت تحویل موشک‌های پیشرفته مثل «موشک ضدکشتی برد زیاد» و «موشک هوابه‌هوا بردبلند» به جنگنده اضافه می‌شود.
بنابراین ادعا می‌شود اف-۳۵ دیگر فقط بمب یا موشک‌های عادی ندارد، بلکه به نسل جدید تسلیحات هوشمند و دوربرد هم مجهز می‌شود تا در میدان نبرد برتری بیشتری داشته باشد.
قدرت شگفت‌انگیز سامانه پدافندی برای سرنگونی این جنگنده‌ها
برای ساقط‌سازی موفق یک جنگنده اف-۳۵، سیستم پدافندی باید ترکیبی از ویژگی‌های پیشرفته را داشته باشند؛ از جمله:
توانایی کشف پنهان‌کاری در فرکانس‌های پایین؛
رادارهای چندفرکانسه و سامانه کنترل آتش دقیق؛
موشک‌های سرعت بالا و بازدارنده همراه؛ شبکه‌سازی ساختاریافته
و قابلیت مقابله با جنگ الکترونیکی.
یعنی اگر بخواهیم F 35 ساقط شود، سیستم پدافندی باید از رادارهای فرکانس پایین و چندفرکانسه برای کشف اولیه استفاده کند؛ شبکه‌ای یاری‌گر با لایه‌های راداری و موشکی دقیق داشته باشد؛ موشک‌هایی با برد و مانور بالا برای رهگیری به‌موقع به کار گیرد؛ و برای مقابله با جنگ الکترونیک فیلتر و تطبیق‌پذیری داشته باشد.
بر اساس داده‌های موجود سیستم‌های برجسته‌ای مانند اس-۴۰۰ و اس-۵۰۰ روسی و نیز سامانه ایرانی «باور ۳۷۳» چنین قابلیت‌هایی را در بُرد خود ترکیب کرده‌اند.
انتهای پیام/