همگام با حادثه به آتش کشیدن مسجد جامع کرمان

ساعت ۱۰:۵ دقیقه روز دوشنبه ۲۴ مهر ۱۳۵۷ است ، در مسجد جامع جای سوزن انداختن نیست ، ۲۰ هزار نفر از مردم کرمان به منظور بزرگداشت اربعین شهداى ۱۷ شهریور تهران و همچنین  نخستین سالگرد شهادت آیت ا… حـاج سـیـد مـصـطـفـى خـمـیـنـى ، بـه دعـوت عـلمـا و روحـانـیـون کـرمـان در مـسـجـد جامع جمع شده اند ، بـازار و کـلیـه مـغـازه هـا تعطیل است.

ساعت ۱۱:۳۰ دقیقه صبح است ، یکی از روحانیون در حال سخنرانی است، ناگهان حدود ۳۰۰ نفر از کولی ها ، با در دست داشتن چوب و میله آهنی و دادن شعار «جاوید شاه» از چند خیابان شهر عبور و وارد مسجد می شوند.

ابتدا دوچرخه‌ها و موتورهای مردم را به آتش می کشند ، سپس در حالیکه همچنان شعار «جاوید شاه» را سر می دهند به پشت بام مسجد رفته و با کندن آجر و پرتاب آنها، جمعیت را مورد حمله قرار می دهند.

 عده‌ای از مردم داخل مسجد به طرف آنها راه می افتند ، در همین هنگام پلیس به حمایت از آنان به طرف مردم تیراندازی می کند و مردم به ناچار به داخل مسجد باز می گردند.

مسجد از چهار طرف در محاصره کامل چماق به دستان و مأموران قرار دارد ، مردم به این امید که حمله‌کنندگان به احترام خانه خدا وارد مسجد نمی شوند ، دربهای ورودی به حیاط مسجد را می بندند ، این در حالیست که تمامی وسائل نقلیه شرکت‌کنندگان به آتش کشیده شده است.

چند دقیقه بعد ، مأمورین از پشت ‌بام مسجد تیراندازی و پرتاب گاز اشک‌آور به داخل حیاط مسجد  را به اوج خود می رسانند ،  جمعیت به ناچار به درون شبستان پناه آورد.

مردم درهای شبستان را برای جلوگیری از ورود کولی ها  می بندند ، طولی نمی کشد که گازهای خفه‌کننده‌‌ای فضا را پر می کند ، درهای شبستان شکسته می شود و کولی‌ها با چماق و چوب و میله آهنی، به جان مردم می افتند . در کمتر از چند دقیقه شبستان مسجد یکپارچه آتش و دود و گاز اشک‌آور می شود و صدای تیراندازی لحظه‌ای قطع نمی شود ، فریاد «الله اکبر» و «وامحمدا» به حد اعلای خود می رسد ، عده‌ای از مردم و روحانیون مجروح می شوند.

آیت الله صالحی کرمانی و آیت الله رخشاد نجفی نیز در اثر پخش گاز بیهوش می شوند ، مردم آنان را روی دست از مسجد خارج می کند.

کولی ها وسایل و ساختمان مسجد را به آتش می کشند ، آتش از حیات و شبستان مسجد شعله می کشد و اکنون این ، فرش ها ، کتاب ها و قرآن‌ها هستند که می سوزند.

آنسوتر تعداد دیگری از مهاجمان در میدان فابریک اجتماع کرده اند ، در حالی که شعار‌هایی به نفع رژیم می دهند از چندین خیابان گذشته ، پس از تظاهرات کوتاهی در جلوی مسجد صفا ، مجدداً به طرف میدان مشتاقیه آمده و از دو طرف به مسجد جامع حمله می کنند.

  تعدادی از مردم به حال اغماء افتاده و عده‌ای شهادتین می گویند ، از آنجا که تنها راه فرار این جمعیت چند هزار نفری، شکستن حلقه محاصره است ، جوانها و مردهایی که هنوز رمقی برایشان باقی مانده با فریاد الله‌اکبر به درهای خروجی شبستان حمله می کنند تا ضمن عقب راندن چماقداران، خود را به حیاط مسجد برسانند ، بدین ترتیب درگیری نزدیک بین مردم و حمله‌کنندگان در حیاط مسجد آغاز می شود و این فرصتیست تا عده زیادی از مردم بتوانند خود را نجات دهند.

هدف رژیم از ایجاد این بلوا، بر هم زدن اجتماع بزرگ مردم مسلمان و ایجاد رعب و وحشت، آن هم به اسم مردم است.

 کولی ها  به طرف میدان ارگ حرکت می کنند و سه فروشگاه بزرگ را که میلیونها تومان اتومبیل و دوچرخه و موتورسیکلت در آنها هست را  به آتش می کشند، این در حالیست که اتومبیلهای آتش‌نشانی پشت سر آنها حرکت می کنند. سپس وارد بازار شده و مغازه‌هایی را که متعلق به معتمدین شهر است، غارت می کنند.

اهداف مهاجمان از قبل مشخص است ، آنها مغازه‌هایی را مورد حمله قرار می‌دادند که یا متعلق به متدینین است و یا تصویر‌هایی از امام رحمه‌الله را پشت شیشه‌های مغازه خود نصب کرده اند.

ساعت ۳ بعدازظهر هنوز درگیریهای پراکنده ای بین مأمورین و مردم ادامه دارد ،  مأموران و چماق به دستان در اطراف مسجد تجمع کرده اند و تا پاسی از شب در خیابان به رقص و پایکوبی می پردازند.

  ساعت ۱۰ شب ، نماینده امام خمینی در یک مکالمه تلفنی از فرانسه جویای سلامتی آیت ا… صالحی در کرمان شدند و جزئیات حمله به مسجد جامع و مردم را جویا شدند ، آیت ا… صالحی در حین تشریح ماجرا بحال ضعف دچار شدند و چون ادامه مکالمه برای ایشان مقدور نبود ، یکی از بستگان وی بقیه ماجرا را به اطلاع نماینده امام خمینی رساند .

این حادثه موجب نفرت شدید مردم شد و امام خمینی(ره) در پیامی، این اعمال را نتیجه حمله‏های جنون‏آمیز دانستند.

شهرکرمان در ماتم فرو می رود ، مردم به عزاداری می پردازند ، نیروهای ارتش در نقاظ مختلف شهر مستقر می شوند ، بلافاصله مردم راور دست به تظاهرات می زنند و فاجعه مسجد جامع کرمان را محکوم می کنند ، مأموران رژیم به مسجد راور حمله کرده و قسمتی از آن را به آتش می کشند .

  شهید محمد باقدرت جوپاری ، فرزند محمود ، اهل جوپار ، متولد ۱۳۱۵، نخستین شهیدیست که در حادثه مسجد جامع کرمان،  در شبستان مسجد جامع مورد اصابت گلوله قرار گرفت و به شهادت رسید .

همچنین غلامرضا یزدان شناس اهل ماهان ، متولد ۳۰ مهر سال ۱۳۳۵شهید دیگریست که با شهادت در حادثه مسجد جامع لقب نخستین شهدای انقلاب اسلامی کرمان را به خود گرفت.

·       شهید غلامرضا یزدان شناس تا مقطع راهنمایی درس خوانده بود و در کارخانه سیمان کرمان مشغول به کار بود که سرانجام در ۲۴ مهر سال ۵۷ در حادثه آتش سوزی مسجد جامع شهرکرمان به شهادت رسید.

·       شهید محمد باقدرت جوپاری، در جریان انقلاب و در راهپیمایی ها و تظاهرات مردم، حضور و فعالیت گسترده ای داشت.

بردار این شهید بزرگوار در کتاب ‘انقلاب اسلامی در کرمان ‘ می گوید: شب قبل از واقعه مسجد جامع، تصمیم گرفتیم، صبح به مسجد برویم.

‘ماشاء الله باقدرت جوپاری’ می افزاید: صبح که برای گرفتن مرخصی به اداره کار رفتم، نگهبان اداره قبل از رفتن من به مسجد، گفت: ‘ مسجد نرو، کولی ها تصمیم دارند به مسجد بروند و طرفداران خمینی را بزنند’.

وی تصریح می کند: در وضوخانه مسجد جامع، برادرم را دیدم و گفتم امروز قرار است شلوغ کنند، او گفت امید ما به خداست و همان لحظه شنیدم که کولی ها حمله کردند.

وی می گوید: برادرم به طرف در رفت و دیگر بواسطه شلوغی، برادرم را ندیدم.

باقدرت جوپاری خاطرنشان می کند: در همان هنگام متوجه شدم که کولی ها چرخ ها و موتورها را آتش زدند و بعد آجر و سنگ را از پشت بام به طرف مسجد پرت می کنند.

وی می گوید: من که پسرم را نیز با خود به مسجد آورده بودم، در همان زمان شلوغی، او را گم کردم، بنابراین به دنبال پیدا کردن او بودم.

وی می افزاید: در همان زمان دیدم از مسجد زخمی ها را بیرون می آورند و شنیدم که یک نفر شهید شده، ولی ندیدم چه کسی است.

برادر شهید باقدرت جوپاری، تصریح می کند: تصمیم گرفتم به سمت خانه بروم تا از پسرم خبری بگیرم که در همان لحظه پسرم را دیدم و او گفت: ‘بابا عمو را کشتند’، گفتم کجا؟ گفت: مسجد و از سرش هم خون می آمد.

وی ادامه می دهد: من پیش خود گفتم، شاید زخمی شده است، قصد داشتم اول پسرم را به خانه برسانم و بعد برگردم مسجد ، خانه بودم که چند نفر آمدند و خبر شهادت برادرم را به من دادند.

ماشاء الله باقدرت جوپاری، می گوید: اجازه دفن پیکر برادرم را که در حادثه مسجد جامع به شهارت رسیده بود، را بعد از چند روز دادند و ماموران به ما گفتند که پارچه مشکی و بلندگو را در زمان تشیع جنازه از روی ماشین بردارید.

وی یادآور می شود: ماموران از ما خواستند، برادرم را بدون شعار و بی سر و صدا دفن کنیم و همچنین دیگر خواسته ماموران دفن برادرم در بهشت زهرای جوپار بود.

وی تصریح می کند: ما از ناچاری شروط مامورها را پذیرفتیم و تا چند روز هم ساواکی ها خانه ما را محاصره کرده بودند و حتی شام و ناهارشان را آنجا می خوردند.

رئیس شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی استان کرمان در گفتگو با خبرنگار بوتیا با اشاره به اینکه ۲۴ مهر سال ۵۷ برگ زرینی در دفاع جانانه مردم این خطه است، اظهار داشت: حادثه ۲۴ مهر مسجد جامع کرمان را یک اتفاق استثنایی در تاریخ انقلاب اسلامی ایران عنوان کرد.

مهدی صدفی افزود: ستاد گرامیداشت حادثه ۲۴ مهر ماه طی سالهای اخیر ، به صورت خودجوش و مردمی در استان کرمان آغاز به کار کرده است.
وی با محکوم کردن حرکت پلید رژیم شاهنشاهی در به آتش کشیدن مسجد جامع کرمان در سال ۱۳۵۷ خاطرنشان کرد: حادثه ۲۴ مهر ماه یک اتفاق ملی برای مردم ایران به ویژه مردم استان کرمان است.
وی تصریح کرد:  حادثه به آتش کشیدن مسجد جامع کرمان نمادی از حق‌طلبی و عدالتخواهی مردم شهید پرور و ولایت‌مدار کرمان و سند معتبر دفاع این ملت در مقابله با شاه و جنایت‌های رژیم ستمشاهی است.
رئیس شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی استان کرمان خاطرنشا ن کرد: رژیم شاهنشاهی در سال ۱۳۵۷ در یک اقدام پلید و نابخردانه با به آتش کشیدن مسجد جامع کرمان و قرآن‌های موجود در این مسجد به مقدسات و مبانی دینی و اعتقادی مسلمانان جسارت و اهانت کرد.
وی ۲۴ مهر را نمادی از مقاومت و دفاع مردم کرمان در دفاع از مبانی اسلامی، ارزشی و همچنین دفاع از اعتقادات دینی خود عنوان کرد.

صدفی تصریح کرد: ایادی رژیم پهلوی با انجام چنین حرکتی قصد داشتند علاوه بر سرکوب انقلاب مردم مسلمان، رعب و وحشت را در دل مبارزین و مردم ولایت‌مدار کرمان ایجاد کنند. وی خاطرنشان کرد: با این حرکت رژیم پهلوی، بسیاری از بزرگان چون امام خمینی(ره) این نوع حرکت را محکوم کردند و صدور پیام های متعدد از سوی مراجع بواسطه محکوم کردن این حرکت باعث تقویت سایر حرکت‌های مبارزاتی در ایران شد.

وی شهید «باقدرت جوپاری» و شهید «یزدان‌شناس» را دو شهید بزرگوار حادثه ۲۴ مهر در مسجد جامع کرمان ذکر کرد و گفت: با ایثار خون این دو شهید بزرگوار نه تنها خدشه‌ای به انقلاب وارد نشد بلکه پایه‌های مبارزاتی مردم را علیه رژیم پهلوی محکم‌تر کرد.

صدفی، در ادامه با اشاره به برنامه‌ریزی‌های انجام شده برای هرچه باشکوه‌تر برگزار شدن مراسم سالروز به آتش کشیده شدن مسجد جامع گفت: بر این اساس آئین سالروز به آتش کشیده شدن مسجد جامع، روز ۲۴ مهر با حضور با شکوه مردم شهر کرمان از ساعت ۵/۹ صبح در این مسجد برگزار می‌شود.

وی برپایی نمایشگاه ، چاپ ویژه نامه ، برگزاری برنامه هایی در ادارات و مساجد شهر و … را از دیگر برنامه های ارائه شده برای سالروز به آتش کشیدن مسجد جامع در کرمان عنوان کرد.

کرمان به داشتن آسمانی صاف، همیشه ی تاریخ شهره بوده است  اما در آن روز شعله های برخواسته از مسجد جامع ، چنان آن را دود آلود و تیره گردانید که این مکان مقدس در عمر ۶۸۰ ساله، هرگز بخود ندیده بود.

این چنین بود که ۲۴ مهرماه سال ۵۷، نقطه عطفی گشت در تاریخ انقلاب کرمان و ایران،  و برای همیشه روزگاران، ثبت اوراق زرین تاریخ انقلاب گشت تا بدانند آیندگان که بر مسجد و قرآن و خلق مسلمان چه رفته است.

پس لازم است به پاس داشت و گرامیداشت این روز هر سال نوشته شود و گفته شود تا ملکه اذهان گردد و ۲۴ مهر به عنوان یک روز ملی مذهبی هرگز از خاطر نرود.

گزارش از : مریم بهادری